Mastit nedir? Mastit belirtileri nelerdir ve  tedavisi

Mastit, genellikle emziren kadınlarda, meme dokusunun iltihaplanması sonucu oluşur.Ufak, bölgesel bir kızarıklıktan meme absesine kadar değişik şekillerde görülür. Mastitin her iki memeyi de etkilediği durumlarda anne ve bebek arasındaki beslenme ilişkisi sekteye uğrayabilir. Ancak mastit sorunu yaşayan kadınların bebeklerini emzirmeye devam etmesi oldukça önemlidir.

Mastit  nedir? Mastit belirtileri nelerdir ve  tedavisi nasıldır?

Tüm bu soruların cevabını burada bulabilirsiniz.

Mastit nedir?

Mastit, memede kızarıklık, şişme, hassasiyet ve ağrıyla ortaya çıkabilen, meme dokusunun infeksiyon içeren veya içermeyen, inflamatuar  bir  hastalığıdır. Hastalık noninfektif bir inflamasyondan,  infeksiyöz bir hastalığa ve son olarak da abse formasyonuna kadar gidebilir.

Emziren kadınlarda yaygın olarak görülen bir sağlık sorunudur.  Bu duruma laktasyonel mastit (puerperal) adı verilir.

Mastit daha az sıklıkla emzirmeyen kadınlarda ve erkeklerde de ortaya çıkabilir. Emzirmeyen kadınlarda görülen mastitlere nonlaktasyonel (laktasyona bağlı olmayan) mastit adı verilir. 

Emzirme dışı memede oluşan mastitlerden periduktal mastit, meme başı etrafında başlar ve % 90 sigara ile ilişkidir. Yaş ortalaması 35 olan genç hastalarda görülür. Sigaranın meme başı arkasındaki süt kanallarında tahribata yol açtığı ve bakterilere karşı eğilimi arttırdığı düşünülmektedir.

Diğer bir mastit tipi, İdiopatik granülamotöz mastit denilen, nedeni bilinmeyen ve genç doğurma çağındaki hastalarda görülen otoimmün (bağışıklık sistemi elemanlarının meme dokusuna karşı normalden fazla reaksiyon göstermesi) mastittir.

Burada laktasyonel mastit dediğimiz doğum sonu emziren annelerde görülen mastiti konuşacağız.

Mastit, emziren annelerde %3-20 oranında görülür. En sıklıkla da doğumdan sonraki ilk 6 hafta içinde  ortaya çıkar. Laktasyon süresince herhangi bir zamanda görülebilse de 3 aydan sonra görülme oranı azalmaya başlar.

Mastit Neden Olur?

Mastit oluşumunda risk oluşturabilecek  başka faktörler de vardır.

 Bu faktörler:

• Daha önce mastit geçirmiş olma
• Meme ucunda oluşan çatlaklar,  yaralanmalar
• Doğru emzirme tekniklerinin uygulanmaması
• Aşırı yorgunluk ve stress
• Yetersiz beslenme
• Sigara içmek
• Nadiren uzun süreli sıkı sütyen takmak, dar kıyafetler giymek, emniyet kemerini tam meme üzerine gelecek şekilde takmak, kucakta ağır eşya taşımak gibi memedeki süt akışını kısıtlayabilecek davranışlar olarak sıralanabilir.

Mastit Belirtileri Nelerdir?

Mastit bulguları hastalığın derecesine göre farklılık gösterebilir. Ancak mastit belirtileri genellikle hızlı ilerleme eğilimindedir.

Sık görülen mastit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Memede kızarıklık, şişlik ve doku sertliği,
• Memede ısı artışı,
• Memede ilgili meme dokusuna dokunulduğunda şiddetli ağrı hissedilmesi,
• Sürekli veya emzirme sırasında oluşan yanma hissi,
• Koltuk altı lenf bezlerinde şişkinlik,

Mastitte enfeksiyon ilerlediğinde yukarıdakilere ek olarak:

• Anksiyete, stresli olma hali
• Ateş
• Titreme
• Yorgunluk, halsizlik
• Keyifsiz hissetme
• Genel vücut ağrısı gibi belirtiler de görülebilir.

Mastit tedavi edilmediğinde bazı komplikasyonlar gelişebilir. Bu komplikasyonlar şöyledir:

• Tekrarlayan Mastit: Bir kere mastit geçiren kadınlarda bu durumun tekrarlama riski daha fazladır. Mastitin tekrar tekrar oluşması genellikle tedavinin yetersiz olmasından yada tedaviye geç başlanmasından kaynaklanır.
• Apse: Tedavi edilmeyen ve kronik mastit haline gelen durumlarda memede dokusunda püy toplanması ve apse oluşumu görülebilir.
• Sepsis: Sepsis, memedeki enfeksiyonun vücut geneline yayılması sonucu oluşur. Nadir olarak görülmekle birlikte sepsis çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Mastit Tanısı nasıldır?

Mastit tanısı için genellikle hastanın hikayesi ve muayenesi yeterli olur. Doktor hastaya şikayetlerinin ne olduğunu, şikayetlerini arttıran veya azaltan durumları, emzirme düzenini sorabilir. Muayenede ise; memeler renk değişikliği, ısı artışı ve boyut gibi özellikler açısından değerlendirilir. Memede dokunmayla ağrı hissedilen bölgelerin olup olmadığına bakılır. Hikaye ve muayene memede iltihap ile uyumluysa mastit tanısı konulabilir. Mastit ve sonrasında oluşabilecek meme apsesi tanısı için görüntüleme yöntemleri 

(ultrasonografi) ve girişimsel yöntemler (iğne ile apse drenajı, örnek alma) kullanılabilir.

İnflamatuar meme kanseri olarak isimlendirilen bir kanser türü, memede mastit ile benzer belirtilerin oluşmasına neden olur. İnflamatuar meme kanseri nadir olarak görülse de doktor tanıdan emin olmak için meme ultrasonu veya mamografi gibi görüntüleme tekniklerinden yardım alabilir. Hastadaki mastit belirtileri tedaviye rağmen geçmiyorsa kanser riskini ekarte etmek için memeden biyopsi alınabilir.

Mastit tedavisinde çoğunlukla ilaç tedavisi yeterli olur. Mastit tedavisi için kullanılan ilaçlar şöyledir:

• Antibiyotik: Enfeksiyona bağlı mastit durumunda 7-10 günlük antibiyotik kullanımı gerekli olabilir. Reçete edilen antibiyotik tamamen bitene kadar kullanılmalıdır. Bazı hastalar, belirtilerin hafiflemesiyle birlikte antibiyotik kullanımını bırakır. Ancak bu durumda mastitin tekrarlayabileceği, geçmeyen mastit sorunu oluşabileceği unutulmamalıdır. Mastit tekrarladığında enfeksiyonu ortadan kaldırmak için daha güçlü antibiyotiklere ihtiyaç duyulabilir.
• Ağrı Kesiciler: Parasetamol gibi  ilaçlar mastitte memede hissedilen ağrının azaltılmasını sağlar.

Mastitin tedavisi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta emzirmenin bırakılmaması hatta daha sık aralarla emzirilmesi gerektiğidir. Bebeğin annesini emmeye devam etmesi, memedeki süt akışını düzenler ve mastit semptomlarının şiddetlenmesini önler. Ayrıca özellikle ilk 6 ayda bebek için ideal besinin anne sütü olduğu unutulmamalıdır.

‘Evde yapılacak uygulamalarla mastit nasıl geçer?’ sorusu sıkça sorulur.

Memesinde mastit olan kadınlar için yapılabilecekler şöyledir:

• Bebeği sık sık emzirmek
• Emzirmeye ilk olarak mastitli meme ile başlanması önerilir. Bebek daha aç olacağından memeyi daha güçlü emer ve böylece sütün boşaltılması daha kolay olur,
• Emzirme sonrası memede süt kalırsa sütü sağmak,
• Bebeği sürekli aynı pozisyonda emzirmek yerine değişik şekillerde emzirmek de önemlidir.
• Memenin yukarısından meme ucuna doğru masaj yapılması, emzirme esnasında süt akışını kolaylaştıracağından mastit gelişimini önlemede olumlu etki gösterebilir.
• Bol sıvı almak
• İstirahat etmek
• Ilık duş almak  ve memeye ılık –sıcak kompres uygulamak

Mastit Olmamak için Ne Yapılmalı?

Emziren annelerde memede ağrı ve sertlik çok sık görülüyor. Bu durumun devam etmesini ve mastit hastalığına dönüşmesini engellemek için doğru emzirme tekniklerinin uygulanması çok önemlidir.

Emzirmede yapılması önerilen  yöntemler ;

• Memenin sütle aşırı bir şekilde dolmasından kaçınılmalı, bebek sık sık emzirilmeli,
• Bebeğin meme ucunu ve başını doğru ve tam bir şekilde kavradığından emin olunmalı, gerekirse el yardımıyla meme ucu bebeğin ağzına yerleştirilmeli,
• Memeden süt gelmesi biraz gecikiyorsa, emzirme öncesi el ile masaj yapılarak birkaç damla süt gelmesi sağlanmalı,
• Bebek farklı pozisyonlarda emzirilmeli ve tüm kadranların boşalması sağlanmalı,
• Emzirme sonrasında memede süt kalırsa fazla süt sağılmalı,
• Günlük olarak meme ucu kontrol edilerek yara, çizik var mı diye bakılmalı,
• Meme ucu nemliliği koruyucu kremlerle desteklenmeli,
• Emzirme öncesinde memeye ılık-sıcak kompres uygulanmalı  ve masaj yapılmalı,
• Bebek sütten kesileceği zaman birden değil, yavaş yavaş kesilmeli,
• Sıkı sütyenler ve dar kıyafetler giyilmemeli, meme üzerinde baskı oluşturulmamalı,
• Günlük duş alımı ve hijyene dikkat edilmelidir.
• Probiyotik kullanımı önerilebilir. Probiyotiğin, mastit gelişimini önleyici etkisine dair çalışmalar bildirilmektedir.

Mastit özellikle emzirme dönemindeki kadınlarda sık görülen bir sağlık sorunudur. Mastitin erken dönemde teşhis edilerek tedavisine başlanması ise oldukça önemlidir. Bu sayede anne bebeğini rahatça emzirmeye geri dönebilir. Ayrıca mastit tedavisindeki gecikmeye bağlı komplikasyonların oluşması engellenir. Dolayısıyla memesinde hassasiyet, kızarıklık gibi belirtileri olan kadınlar vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Etiketler : Emziren Annelerde (Lohusa) Mastit